Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy -

Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

we współpracy z

Zakładem Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS

i Oddziałem Warszawskim TPP-Ch

w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej "Debaty Azjatyckie"

zapraszają na spotkanie dyskusyjne on-line:

SMOK, NIEDŹWIEDŹ I TRYZUB.

CHINY WOBEC ROSYJSKIEJ INWAZJI NA UKRAINĘ

Zagadnienie przedstawi: Prof. Michał Lubina

Moderator: Ambasador Krzysztof Szumski  

23 czerwca 2022 w godz. 18.00-20.00

(przedostatni czwartek miesiąca)

Prelekcja on-line na: www.koszykowa.pl

Pytania można wcześniej zgłaszać do moderatora na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

W trakcie debaty można przesyłać również pytania na Youtube.

 ***

Smok, niedźwiedź i tryzub. Chiny wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę

UWAGA: Wykład odbędzie się 23 czerwca,

a więc wyjątkowo w przedostatni czwartek miesiąca

24 lutego 2022 r. wojska rosyjskie dokonały pełnej inwazji Ukrainy, rozpoczynając drugi etap nienazwanej wprost wojny rosyjsko-ukraińskiej, trwającej od 2014 r. Wydarzyło się to niedługo po zimowych igrzyskach olimpijskich w Pekinie, podczas których doszło do 38 spotkania Władimira Putina z Xi Jinpingiem, zakończonego wydaniem głośnego wspólnego oświadczenia, podtrzymującego tradycję wspólnych oświadczeń, trwającą od lat 90tych XX wieku. To w  połączeniu z zacieśniającymi się, szczególnie od 2012 r., relacjami rosyjsko-chińskimi doprowadziło do wielu pytań o postawę chińską wobec wojny rosyjsko-ukraińskiej, a także wątpliwości dotyczących istoty relacji rosyjsko-chińskich. Interpretowane na świecie w dwóch głównych nurtach „osi wygody” oraz „(quasi)sojuszu”, stosunki Rosji z Chinami przechodzą istotny test jakim jest obecna wojna rosyjsko-ukraińska. Skłania to wszystko do pytań: jak zachowują się Chiny? Jakie jest znaczenie Rosji i Ukrainy dla Chin? Co wojna na Ukrainie mówi nam o relacjach rosyjsko-chińskich? Jakie będą konsekwencje tej wojny dla relacji Chin z Rosją, a szerzej dla całego świata? Wykład odpowie na te i inne pytania, zarysowując jednocześnie trajektorię stosunków rosyjsko-chińskich w ostatnim trzydziestoleciu, ze szczególnym uwzględnieniem okresu po 2012 r.

(Opr. M. Lubina)

Dr hab. Michał Lubina jest profesorem (nadzwyczajnym) w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, wcześniej był m.in. dyrektorem Instytutu Sejonga UJ (2016-2017) i profesorem wizytującym na Uniwersytecie Chulalongkorna w Bangkoku (2018). Autor ośmiu książek, w tym dwóch o stosunkach rosyjsko-chińskich: „Niedźwiedź w cieniu smoka” (Kraków 2014) i „Russia and China. A Political Marriage of Convenience” (Opladen-Berlin-Toronto 2017); właśnie kończy swoją trzecią książkę na ten temat („Niedźwiedź w objęciu smoka. Jak Rosja została młodszym bratem Chin”) i wkrótce wyjeżdża do Tajpej na Taiwan Fellowship.

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

we współpracy z

Zakładem Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS

i

Oddziałem Warszawskim TPP-Ch

w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej "Debaty Azjatyckie"

zapraszają na spotkanie dyskusyjne on-line:

KURYLE POŁUDNIOWE  – WYSPY NIEZGODY

Zagadnienie przedstawi: dr Elżbieta Potocka

Moderator: Ambasador Krzysztof Szumski  

26 maja 2022 r. (czwartek) w godz. 18.00 - 20.00

Prelekcja online na: www.koszykowa.pl

KURYLE POŁUDNIOWE  – WYSPY NIEZGODY

26 maja 2022 r.

Rozwój kontaktów rosyjsko-japońskich od momentu ich zetknięcia się w XVIII wieku był areną starć i walki o wyspy Morza Ochockiego – Kuryle i Sachalin. Rosja i Japonia dzieliły je między siebie w zależności od politycznych potrzeb. W momencie wybuchu wojny na Dalekim Wschodzie w 1937 roku Południowy Sachalin i Wyspy Kurylskie znajdowały się w granicach Japonii. Związek Radziecki przez lata planował tę sytuację zmienić. I zrobił to przystępując do wojny z Japonią w sierpniu 1945 roku, co całkowicie zmieniło układ sił w tym rejonie. ZSRR zajął nie tylko wyspy obiecane mu w Jałcie, ale więcej. To więcej, to Kuryle Południowe, tj. wyspy Etorofu, Kunaszyr, Szykotan i grupa wysp Habomai. Japonia domagała się ich zwrotu jeszcze w okresie okupacji amerykańskiej, powołując się na prawa historyczne.

Rosjanie stosowali prawa zwycięzcy i nie zamierzali rezygnować z żadnego zajętego terytorium, czego rezultatem była odmowa podpisania traktatu pokojowego w San Francisco we wrześniu 1951 roku. Tym samym stan wojny między obu państwami trwał do 1956 roku. Traktatu pokojowego i wtedy nie podpisano, z powodu nierozwiązanego problemu wyżej wymienionych wysp. Przez lata ten problem nazywano „spór terytorialny”, albo „problem terytorialny”, ale wojna w Ukrainie zmieniła retorykę. Od marca 2022 roku w Japonii należy mówić – „okupacja wysp”. Premier Japonii Fumio Kishida 8 marca 2022 roku stwierdził, że jest to „terytorium, na którym Japonia ma suwerenność”, a minister spraw zagranicznych Yoshimasa Hayashi dodał, że wyspy znajdują się pod „rosyjską okupacją bez podstaw prawnych”. A to wszystko oznacza, że Tokio nie uważa sporu o te wyspy za uśpiony, ani nawet do negocjacji. Czy ten skrawek ziemi może doprowadzić w XXI wieku do otwartego konfliktu zbrojnego? Wojna w Ukrainie pokazuje, że dla Rosji nie istnieje wyłącznie ścieżka dyplomatyczna. Jest to niekiedy tylko zasłona dymna, która ma pozwolić na zyskanie na czasie, albo manewr w celu mamienia przeciwnika.

Dr Elżbieta Potocka – politolog. 1998–2005 adiunkt w Centrum Badań Azji Wschodniej w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Wykładowca m.in. w Instytucie Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej, w Akademii Biznesu i Finansów Vistula. Członek-założyciel Towarzystwa Azja-Pacyfik i jego Sekretarz Generalny w latach 1998–2003. Współzałożyciel (1998) i redaktor (1999–2003) rocznika „Azja-Pacyfik, Społeczeństwo – Polityka – Gospodarka”, Wyd. Adam Marszałek, Toruń.

Ważniejsze publikacje:

• Militarne i polityczne aspekty przystąpienia Związku Radzieckiego do wojny z Japonią, „Dzieje Najnowsze”, 1/2000.
• Spór terytorialny – główną przeszkodą w normalizacji stosunków rosyjsko-japońskich, „Azja-Pacyfik”, 2/99.
• Japonia w poszukiwaniu nowej pozycji w społeczności międzynarodowej, „Azja Wschodnia na przełomie XX i XXI wieku. Stosunki międzynarodowe”. ISP PAN – Trio, Warszawa 2004.
• Korea Północna – przebudzenie, Time Marszałek Group, Toruń 2020.
• Makau – element chińskiej wizji świata, Wydawnictwo Naukowe GRADO, Toruń 2021.    

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

we współpracy z

Zakładem Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS

i

Oddziałem Warszawskim TPP-Ch

w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej "Debaty Azjatyckie"

zapraszają na relację ze spotkania dyskusyjnego on-line:

Integracja gospodarcza w regionie Azji i Pacyfiku w XXI w.

Kierunki, współpraca, rywalizacja mocarstw

Zagadnienie przedstawił: Dr Stanisław Czesław Kozłowski

Moderator: Ambasador Krzysztof Szumski  

Debata odbyła się w dniu 28 kwietnia 2022

Załączniki:

Plik	Opis	Rozmiar
Debata Azjatycka_Integracja Azja Pacyfik.pdf		1158 kB

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego,

Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne,

Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu, 

Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ

oraz 

Katedra Studiów Regionalnych i Globalnych 

na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW

zapraszają na relację z debaty w ramach cyklu "Afryka na Koszykowej"

POLITYKA ROSJI WOBEC AFRYKI W XXI WIEKU 

Debata odbyła się w formule on-line w dniu 27 kwietnia br.

• dr Michał Lipa, moderator debaty - doktor nauk społecznych w zakresie nauki o polityce; asystent w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jest politologiem oraz kulturoznawcą specjalizującym się w badaniach nad procesami politycznymi i gospodarczymi w regionie arabskiego Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Uczestnik badań terenowych w Egipcie, Tunezji i Algierii. Naukowo zajmuje się badaniem egipskiego systemu politycznego oraz problematyką transformacji politycznych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Interesuje się teoriami autorytaryzmu i demokratyzacji, ekonomią polityczną, jak również wpływem czynników ekonomicznych, międzynarodowych i kulturowych na przemiany polityczne w państwach arabskich. 

• dr hab. Wiesław Lizak, doktor habilitowany w zakresie nauk o polityce (2013), pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, w latach 1999-2002 zastępca dyrektora Instytutu Stosunków Międzynarodowych; w latach 2001-2009 członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego, a od 2009 r. Komisji Rewizyjnej PTAfr.; Członek Rady Naukowej Jagiellońskiego Centrum Badań Afrykanistycznych, członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Autor ponad 100 publikacji, uczestnik wielu konferencji naukowych.

• dr hab. Bara NDiaye, jest pracownikiem Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Humanistycznym UWM, autorem artykułów oraz monografii z zakresu dziennikarstwa i stosunków francusko-afrykańskich. W 2004 zainicjował coroczne konferencje naukowe Dni Afryki w Olsztynie, którym towarzyszą wydarzenia kulturalne, wystawy i koncerty.

• dr hab. Maciej Raś, doktor habilitowany nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce (2019); doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce (2003). Prodziekan ds. studenckich WNPiSM (Kierownik Jednostki Dydaktycznej). Pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego; wcześniej m.in.: Pełnomocnik Dziekana Wydziału ds. doktorantów zagranicznych (w latach 2013–2020), Kierownik Studium Bezpieczeństwa Narodowego UW (2008–2014) Kierownik Podyplomowych Studiów Marketingu Kultury UW (2006–2014) oraz koordynator współpracy ISM UW z uczelniami rosyjskimi. Wykładał na uniwersytetach za granicą (m.in. w Rosji i ChRL) oraz wygłaszał referaty m.in. w Baltimore, Bonn, Frankfurcie nad Menem, Heidelbergu, Kaliningradzie, Odessie, Petersburgu, San Francisco i Sofii.

• dr Jędrzej Czerep, jest analitykiem w PISM ds. Afryki Subsaharyjskiej w programie Bliski Wschód i Afryka. Doktor nauk politycznych (Instytut Nauk Politycznych UKSW). Współpracował m.in. z think-tankami (Fundacja im. K. Pułaskiego, Royal United Services Institute), organizacjami międzynarodowymi (Rada Europy), mediami (Al-Jazeera, The Guardian), administracją (Urząd ds. Cudzoziemców, Straż Graniczna). Wykładowca Collegium Civitas. Prowadził badania m.in. w Sudanie Południowym (2011), Nigerii (2015), Tanzanii (2018), Sudanie (2019)

 ***

Polityka Rosji wobec Afryki w XXI wieku

Działania wojskowe Rosji w minionej dekadzie na terytorium Syrii oraz przeciwko Ukrainie jednoznacznie przypomniały o globalnych aspiracjach mocarstwowych tego państwa. Jako spadkobierca potęgi ZSRR współczesna Rosja podjęła działania by odbudować sieć wpływów i kontaktów, które w przeszłości dawały Moskwie status supermocarstwa w dwubiegunowym świecie. Po okresie kryzysu spowodowanego załamaniem się systemu realnego socjalizmu i rozpadzie Związku Radzieckiego aktywność dyplomatyczna, gospodarcza i wojskowa została ponownie ukierunkowana na odbudowę międzynarodowej sieci kontaktów, pozwalających na aktywność gwarantującą Rosji traktowanie jej jako istotnego aktora w kształtowaniu współczesnego systemu międzynarodowego.

Jednym z regionów świata, gdzie aktywność ZSRR była szczególnie duża, jest Afryka. Począwszy od kryzysu kongijskiego z lat 60., poprzez wspieranie lewicowych rządów w państwach sojuszniczych, aż po pomoc militarną w trakcie wojen domowych w Angoli czy Etiopii, władze komunistycznego mocarstwa budowały sieć sojuszów, wciągając Afrykę w zimnowojenną rywalizację mocarstw. Współczesna Rosja próbuje nawiązywać do tamtej epoki, wykorzystując istniejące w Afryce kryzysy i konflikty, i obiecując wsparcie dla procesów stabilizacyjnych, tam gdzie sytuacja zagraża bezpieczeństwu. Co charakterystyczne dla obecnego etapu aktywności Rosji w Afryce, to wykorzystywanie nieformalnych struktur wojskowych do manifestowania swojej obecności. W wielu krajach regionu pojawiły się odziały z tzw. Grupy Wagnera. Oficjalnie są one przedstawiane jako prywatne przedsięwzięcie najemników zatrudnionych do realizacji konkretnych celów militarnych na kontynencie. Jednak wielu analityków oraz przedstawicieli państw i instytucji zachodnich (Unia Europejska) wskazuje, że w rzeczywistości są to zbrojne oddziały mające powiązania ze służbami specjalnymi Rosji i w istocie realizującymi cele państwa rosyjskiego. Pod przykrywką tego rodzaju działań przygotowywany jest grunt do (od)budowy powiązań Rosji z państwami afrykańskimi. W tym kontekście należy wskazać takie państwa regionu, jak Libia (wsparcie dla Libijskiej Armii Narodowej kierowanej przez Halifę Chaftara), Republika Środkowoafrykańska i Mali (w obu krajach bojownicy z Grupy Wagnera zostali zatrudnieni do działań wspierających władze w walkach z opozycją zbrojną, Mozambik (wzmocnienie siły bojowej armii tego kraju walczącej z rebeliantami w Cabo Delgado) i in. Jednocześnie odbudowywane są oficjalne kanały współpracy międzynarodowej np. z Egiptem, Madagaskarem, Sudanem), a towarem, który cieszy się od lat zainteresowaniem odbiorców w Afryce jest rosyjska broń. Oficjalne doniesienia wskazywały także na zaawansowaną współpracę Rosji z Sudanem z zamiarem wybudowania bazy wojskowej na wybrzeżu Morza Czerwonego. O istnieniu pewnych postaw sprzyjających Rosji w Afryce świadczy fakt, że w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ przy głosowaniu rezolucji potępiającej agresję tego państwa na Ukrainie aż 16 państw z regionu wstrzymało się od głosu (w tym RPA i Algieria), a 1 zagłosowało przeciwko rezolucji (Erytrea).

Czy Rosja jest w stanie prowadzić aktywną politykę w Afryce wykorzystując niezadowolenie części tamtejszych społeczeństw z dotychczasowych doświadczeń związanych z obecnością mocarstw zachodnich (np. Francji w Afryce Zachodniej)? Czy wojna w Ukrainie zmieni postrzeganie Rosji, a tym samym gotowość do jej traktowania jako alternatywnego punktu odniesienia w kształtowaniu lokalnych strategii bezpieczeństwa? Czy Rosja ma szanse stać się – podobnie jak to było w okresie zimnej wojny – istotnym aktorem w regionalnym systemie międzynarodowym, zwłaszcza jeśli uwzględnimy ogromną obecność gospodarczą ChRL w Afryce? O tym wszystkim chcielibyśmy podyskutować w ramach naszego kolejnego spotkania w cyklu „Afryka na Koszykowej”.

Zapraszamy!

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

we współpracy z

Zakładem Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS

i Oddziałem Warszawskim TPP-Ch

w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej

Debaty Azjatyckie

zapraszają na spotkanie dyskusyjne on-line:

Chiny-Rosja: partnerzy, sojusznicy, rywale?

Zagadnienie przedstawią

Prof. Dominik Mierzejewski i dr Agnieszka Bryc

Moderator:

Ambasador Krzysztof Szumski

31 marca 2022 (czwartek), w godz. 18.00-20.00

Prelekcja odbywa się na stronie www.koszykowa.pl oraz na kanale YouTube Biblioteki.

Pytania można wcześniej zgłaszać do moderatora na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

W trakcie debaty można przesyłać pytania na YouTube

Spotkanie będzie również dostępne w Archiwum na kanale YouTube Biblioteki ( https://www.youtube.com/playlist?list=PLDZalUEvk-GNaiDClmiFp8fI2x0utg50F)

Zapraszamy także na stronę Zakładu Studiów Azjatyckich, gdzie są dostępne różne materiały i nasze publikacje, jak też na stronę Biblioteki, gdzie znajdą Państwo informacje także o innych debatach na tematy międzynarodowe Biblioteki wraz z archiwum: http://www.koszykowa.pl/dla-czytelnikow/home/debaty-miedzynarodowe

***

Chiny-Rosja: partnerzy, sojusznicy, rywale?

31 marca 2022

W okresie „zimnej wojny”, po początkowym sojuszu, stosunki Pekinu z Moskwą nacechowane były nieufnością i podszyte były wzajemnymi animozjami liderów: Stalina, Chruszczowa z Mao Zedongiem. Kulminacyjnym punktem były walki graniczne nad Ussuri w marcu 1969 r. Sytuacja zmieniła się po upadku ZSRR. Powoli obie strony zaczęły się dogadywać a dominacja USA nie odpowiadała ani jednemu, ani drugiemu. Rosja chciała odbudować pozycję Związku Radzieckiego a Chiny zaczęły marzyć o „wielkim odrodzeniu narodu chińskiego”. Stworzono Szanghajską Organizację Współpracy a od 2001 r. zacieśniano stosunki bilateralne. W kolejnych latach widoczne były elementy koordynacji polityk w skali regionalnej i globalnej. Punktem kulminacyjnym była wizyta prezydenta Putina w Pekinie.

Czwartego lutego, bieżącego roku, w czasie wizyty Putina w Pekinie, podkreślano, że stosunki chińsko-rosyjskie są „na każdą pogodę”. Obie strony zadeklarowały sprzeciw wobec ingerencji, nie tylko w wewnętrzne sprawy państw trzecich, ale również wobec ingerencji zewnętrznej w swoim najbliższym sąsiedztwie. Ponadto strona chińska wyraziła zrozumienie i wsparła rosyjskie „propozycje” nowej architektury bezpieczeństwa w Europie. Następnie zaczęła się wojna Rosji przeciwko Ukrainie.

Jak wyglądają wzajemne stosunki z perspektywy historycznej, co na nie wpływa i jak sytuacja zmienia się i ewoluuje w kontekście bieżącej sytuacji? Problemom tym poświęcona będzie kolejna „Debata Azjatycka na Koszykowej”.

(Oprac. D. Mierzejewski)

Prelegenci:

• Dr. hab. Dominik Mierzejewski, Ośrodek Spraw Azjatyckich UŁ (kierownik), Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalizuje się w polityce wewnętrznej i zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej.

• Dr Agnieszka Bryc, Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie UMK w Toruniu. Specjalizuje się w polityce zagranicznej Rosji, a także bezpieczeństwie Izraela.

Zapraszamy!

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

oraz

Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne

Katedra Języków i Kultur Afryki UW

Afrykamera

Staromiejski Dom Kultury

zapraszają na debatę online w ramach cyklu "Afryka na Koszykowej"

Wspólnoty chrześcijańskie w Afryce a zaangażowanie

społeczno-polityczne – inspiracje arcybiskupa Desmonda Tutu

debata odbędzie się w formule on-line

16 marca br. w godz. 18.00 - 20.00

 Link do debaty:

www.tinyurl.com/bd67zfwu

Zmarły 26 grudnia 2021 r. anglikański arcybiskup Kapsztadu i obrońca praw człowieka, Desmond Tutu stanowi impuls dla podjęcia debaty na temat roli kościołów chrześcijańskich w przestrzeni publicznej i w obliczu wyzwań społeczno-politycznych współczesnej Afryki.

Arcybiskup Desmond Tutu reprezentował jeden z kościołów misyjnych, przeniesionych na grunt afrykański z Europy. Jego zaangażowanie społeczno-polityczne nie tylko zostało zauważone przez wspólnotę międzynarodową, ale również otrzymało wsparcie w postaci nagród (m.in. Pokojowa Nagroda Nobla, 1984), nominacji (arcybiskup Kapsztadu, 1986) i doktoratów honoris causa (m.in. Uniwersytet Warszawski, 2004). Działalność Arcybiskupa w obronie praw człowieka i zrównoważonego rozwoju miała istotny wpływ na stosunki społeczne w Republice Południowej Afryki.

Myślą przewodnią debaty będzie kwestia obecności kościołów chrześcijańskich w przestrzeni publicznej i ich zaangażowanie na polu społeczno-politycznym. We współczesnej Afryce można wyróżnić trzy typy wspólnot o charakterze chrześcijańskim: kościoły misyjne, niezależne kościoły afrykańskie i wspólnoty ewangelikalne o orientacji głównie pentekostalnej. Każdy z tych typów wspólnot ma swoją historię, powiązania transnarodowe i regionalne oraz bierze udział w życiu publicznym. Afryka stanowi dzisiaj laboratorium nowych form chrześcijaństwa. Czy wspólnoty chrześcijańskie powinny angażować się w sprawy państwowe? Czy ich liderzy mają prawo wypowiadać się i z jakiego powodu? Czy powinny tylko głosić Ewangelię i unikać wypowiadania się na niereligijne tematy? Czym charakteryzuje się teologia afrykańska i jaka jest jej rola w budzeniu świadomości społecznej? Na ile głos liderów chrześcijańskich jest obiektywny, biorąc pod uwagę ich możliwe związki w władzą lub reprezentowanie interesów własnej wspólnoty?Jakie relacje utrzymują poszczególne wspólnoty między sobą? Jakie są ich relacje do władzy państwowej? Jakie są ich priorytety? Jakie strategie stosują, aby mieć wpływ na społeczeństwo i pozyskiwać adeptów?

Poszukiwaniem odpowiedzi na powyższe pytania zajmą się zaproszeni do dyskusji paneliści:

• ks. dr Stanisław Grodź SVD, od 1984 związany ze Zgromadzeniem Słowa Bożego. Odbył międzykulturowo-pastoralny staż (Overseas Training Programme) w Ghanie (1988-90). Studiował katolicką teologię i religioznawstwo (magisterium, KUL 1994: Rozwój islamu w Ghanie do uzyskania przez nią niepodległości w 1957 roku). Roczny kurs ‘Religie w Afryce’ w School of Oriental and African Studies (1997-98; u prof. Louisa Brennera i Paula Gifforda). Magisterski kurs w Centre for the Study of Islam and Christian-Muslim Relations, Selly Oak Colleges, University of Birmingham (M.A. in Islamic Studies, 1999: Towards Spiritual Reconciliation. Early development of Amadou Hampâté Bâ’s ecumenical ideas, promotor: dr Sigvard von Sicard). Doktorat w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (2003: Wybrane nurty afrykańskiej chrystologii w ich rodzimym kontekście kulturowym, promotor: prof. Henryk Zimoń). Wykładowca w Katedrze Historii i Etnologii Religii KUL (2003-16); odbył pobyt badawczy w Ghanie (III-XI 2006). W Anthropos Institute Sankt Augustin, Niemcy od 2016 r. Pełni obecnie funkcję dyrektora Instytutu. Jest autorem książki (2005), redaktorem 9 prac zbiorowych i ok. 50 artykułów naukowych w języku polskim i angielskim. Od 2012 r. jest członkiem grupy redakcyjnej Christian-Muslim Relations. A Bibliography History, 1500-1914 (CMR1900). Najnowsza publikacja: S. Grodź, S.M. Michael, R. Schroeder (eds), Giants’ Footprints. 90th Anniversary of Anthropos Institute (1931-2021), Baden-Baden: Academia Verlag, 2021 (https://www.nomos-shop.de/academia/titel/giants-footprints-id-101058/)

• dr hab. Anna Niedźwiedź, prof. UJ jest antropologiem kulturowym, Członkiem Prezydium Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, Z-cą Przewodniczącego Komisji Studiów Afrykańskich KNE PAN, Członkiem: Rady Naukowej Jagiellońskiego Centrum Badań Afrykanistycznych, Komitetu Naukowego sieci PILNET (Pilgrimage Studies Network) w ramach EASA (European Association of Social Anthropologists) oraz Członkiem Rady Dyscypliny Nauki o Kulturze i Religii UJ. Obszary badawcze Profesor Niedźwiedź to antropologia religii, antropologia wizualna i zmysłów, antropologia przestrzeni i ruchu oraz krytyczne studia nad dziedzictwem, a także etnografia jako doświadczenie dialogiczne. Jej obecne projekty badawcze koncentrują się na dwóch tematach. Pierwszy z nich poświęcony jest pozycji oraz pozycjonowaniu się kobiet w kontekście współczesnego afrykańskiego chrześcijaństwa. Profesor Anna Niedźwiedź kieruje grantem pt. „Pomiędzy marginalizacją a umocnieniem. Kobiety w katolicyzmie afrykańskim (przypadek Ghany)” (WOMAC) przyznanym w ramach konkursu OPUS 16 Narodowego Centrum Nauki. Projekt łączy badania etnograficzne prowadzone w Ghanie z rozpoznaniem szerszego kontekstu, m.in. związanego z działalnością afrykańskich feministek i teolożek, dyskursami na temat kobiet i religii w różnych częściach Afryki oraz w obrębie afrykańskich diaspor, a także ruchów pan-afrykanistycznych. Równolegle Profesor Niedźwiedź kontynuuje badania rozpoczęte w 2016 r. w ramach międzynarodowego projektu poświęconego procesom formowania dziedzictwa („The heritagization of religion and the sacralization of heritage in contemporary Europe”). Szczególnie interesują Ją wyobrażenia oraz dyskursy na temat „dziedzictwa religijnego”, a także instytucjonalne oraz oddolne formy sakralizacji przestrzeni traktowanych jako związane – bądź wręcz ucieleśniające – to, co przez jednostki i grupy zostaje uznane za „dziedzictwo”. Profesor Niedźwiedź jest autorką wielu publikacji naukowych, min. książek: Obraz i postać. Znaczenia wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej (2005) oraz Religia przeżywana. Katolicyzm i jego konteksty we współczesnej Ghanie (2015).

• ks. prof. dr hab. Jacek Pawlik SVD ‒ w podwójnej roli panelisty oraz moderatora debaty ‒ profesor tytularny nauk humanistycznych, etnolog, afrykanista, religioznawca, zatrudniony na stanowisku profesora w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Prowadzi badania związane ze strategiami przeżycia w miastach globalnego Południa, prekariatem i ekonomią nieformalną. Zajmuje się również rolą religii w kanalizowaniu frustracji i podtrzymywaniu nadziei na lepsze życie oraz tradycją jako czynnikiem zacofania i rozwoju. Interesują go również problemy adaptacji kulturowej oraz dialog międzykulturowy. W latach 1991-1992 był rektorem Institut de Pédagogie Religieuse – Saint Paul, Lomé; w latach 1993-1999 był współredaktorem International Journal of Ethnology and Linguistics „Anthropos”. W latach 1995-1999 był lektorem a następnie docentem w Philosophisch-Theologische Hochschule SVD, Sankt Augustin (Niemcy). W latach 1999-2007 był adiunktem w UWM, następnie, w latach 2007-2019 profesorem nadzwyczajnym w tej samej uczelni, a od 2019 roku jest profesorem zwyczajnym. Jest kierownikiem studiów doktoranckich (2010-2014) i ponownie od 2016 roku. Był kierownikiem Katedry Misjologii, Religiologii i Etnologii 2001-2004, kierownikiem Katedry Filozofii i Kultury Chrześcijańskiej 2010-2014, prodziekanem ds. nauki Wydziału Teologii 2008-2012, dziekanem Wydziału Teologii 2014-2016. Od 2020 roku sprawuje funkcję kierownika Katedry Teologii Moralnej i Nauk o Rodzinie. Jest autorem licznych książek: L’experience sociale de la mort (Fribourg 1990); Zaradzić nieszczęściu (Olsztyn 2006); Iciin takaldau. Les contes basari (Olsztyn 2010); Miasto kreatywnych ludzi (Olsztyn 2016); Twórcza codzienność mieszkańców Lomé (Olsztyn 2018) – książka wyróżniona jako najlepsza publikacja afrykanistyczna roku; Ku nowej kulturze. Zmagania adaptacyjne (Olsztyn 2020). Otrzymał liczne nagrody Rektora UWM Nagrody Rektora UWM za osiągnięcia w dziedzinie naukowej: 2003, 2006, 2007, 2011, 2017 oraz w dziedzinie organizacyjnej 2001; 2012; 2014; 2015. Profesor Jacek Pawlik jest członkiem Senatu Uczelni 2012-2020; uczelnianej Komisji Etycznej ds. Badań na Ludziach od 2016-; Komitetu Nauk Etnologiczny PAN od 2015-; Komisji Nauk Humanistycznych Oddziału PAN w Olsztynie i w Białymstoku z siedzibę w Olsztynie od 2016-; członkiem rady Centrum Badań nad Dziedzictwem Kulturowym i Przyrodniczym UWM w Olsztynie, 2013-2016 oraz Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Konferencji Episkopatu Polski od 2006-. Profesor Pawlik jest również członkiem licznych organizacji naukowych: Międzynarodowego Instytutu Etnologii i Lingwistyki „Anthropos”, Steyler Missionswissenschaftliches Institut; Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego; Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego oraz Olsztyńskiego Forum Nauki.

• ks. prof. dr hab. Jarosław Różański OMI, misjolog-afrykanista. Od października 1999 r. pracuje na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W latach 2004-2013 był kierownikiem Katedry Historii Misji oraz kierownikiem Sekcji Misjologii. Od 1 marca 2013 r. jest kierownikiem Katedry Misjologii. Od 1 września 2013 r. do 30 września 2016 r. był dyrektorem Instytutu Dialogu Kultury i Religii. Obecnie pełni funkcje prodziekana Wydziału Teologicznego UKSW. Ponadto jest członkiem Komitetu Episkopatu Polski ds. Dialogu z Religiami Pozachrześcijańskimi, w latach 2002-2012 r. był wiceprzewodniczącym, a od 2012 r. jest członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego. Jest autorem licznych artykułów, współredaktorem tomów zbiorowych oraz autorem kilkunastu monografii, m.in. Misje a promocja ludzka według dokumentów soborowych i posoborowych oraz praktyki misyjnej Kościoła (2001), Inkulturacja Kościoła wśród ludów Środkowego Sudanu (2004), Wokół koncepcji inkulturacji (2008), Polscy oblaci wśród Indian i Inuitów (2012), Misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej na Madagaskarze (1980-2010) 2012, Polskie misjonarki i misjonarze w Afryce (2012), Działalność polskich oblatów Maryi Niepokalanej w Kamerunie (1970-2010) (2015).

• dr Natalia Zawiejska ukończyła studia magisterskie i doktorskie w zakresie religioznawstwa. Stypendystka DAAD (Erfurt) i Erasmus (Lipsk). Uczestniczyła w projektach badawczych afiliowanych przy ICS UL w Lizbonie (researcher) oraz SOAS w Londynie (visiting scholar). Jej głównym obszarem zainteresowań jest religia w świecie współczesnym w ujęciu antropologii i socjologii. Szczególnie bliska jest jej perspektywa postkolonialna. Zajmuje się zagadnieniami religii w Afryce, zwłaszcza w Angoli, krajach Luzofonii oraz w afrykańskich diasporach w Europie. Ponadto interesują ją zagadnienia materialności oraz medialności religii, relacji religii i przestrzeni, a także religii w kontekście sztuki, praktyk muzealnych i wystawienniczych. Zainteresowania te są związane ze studiami kuratorskimi w zakresie sztuki współczesnej, które ukończyła na Uniwersytecie Jagiellońskim. Religię widzi w kategoriach wyobraźni społecznej i antropologii wyobraźni. Specjalizuje się badaniach pentekostalizmu. Prowadziła badania terenowe w Angoli, na Wyspach Zielonego Przylądka, w Portugalii, Wielkiej Brytanii i w Polsce. Jej najnowszy projekt badawczy dotyczy relacji religii i miejskości w Polsce.

Nagranie transmitowane będzie na stronie internetowej Biblioteki: www.koszykowa.pl oraz na kanale YouTube Biblioteki.

Zapraszamy!

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

we współpracy z

Zakładem Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS

i Oddziałem Warszawskim TPP-Ch

w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej 

Debaty Azjatyckie

zapraszają na spotkanie dyskusyjne on-line:

Birma rok po zamachu stanu. Pełzająca anarchizacja upadającego państwa

Zagadnienie przedstawi: 

Dr hab. Michał Lubina

Moderator:

 Ambasador Krzysztof Szumski  

24 lutego 2022 (czwartek), w godz. 18.00-20.00

kanał You Tube Biblioteki

Prelekcja odbywa się na stronie Biblioteki www.koszykowa.pl

Pytania można wcześniej zgłaszać do moderatora na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

W trakcie debaty można przesyłać pytania na YouTube.

Spotkanie będzie również dostępne w Archiwum na kanale YouTube Biblioteki ( https://www.youtube.com/playlist?list=PLDZalUEvk-GNaiDClmiFp8fI2x0utg50F)

Zapraszamy także na stronę Zakładu  Studiów Azjatyckich, gdzie są dostępne różne materiały i nasze publikacje, jak też na stronę Biblioteki, gdzie znajdą Państwo informacje także o innych debatach na tematy międzynarodowe Biblioteki wraz z archiwum: http://www.koszykowa.pl/dla-czytelnikow/home/debaty-miedzynarodowe

***

Birma rok po zamachu stanu. Pełzająca anarchizacja upadającego państwa

/24 luty 2022/

1 lutego 2021 roku armia birmańska (Tatmadaw) dokonała czwartego w historii kraju zamachu stanu, kończąc trwającą dekadę transformację ustrojową zwaną „zdyscyplinowaną demokracją”, która dała Birmie imponujący rozwój gospodarczy. Zaaresztowano cywilnych przywódców kraju, w tym pokojową noblistkę Aung San Suu Kyi, krwawo stłumiono pokojowe protesty i przywrócono wszechwładzę wojska. Pucz pomyślany jako korekta kursu w wewnętrznych rozgrywkach birmańskich elit, okazał się bardzo kosztowany politycznie. Nielubiana do tej pory armia – jej poparcie oscyluje wokół 5-7% - stała się znienawidzona, a spacyfikowane społeczeństwo wybrało trzy drogi: wewnętrznej bądź zewnętrznej emigracji lub chwycenia za broń. Utworzono Ludowe Siły Samoobrony (pyithu kakweye tat pwe, skrót: PDF), paramilitarne bojówki zbrojnie walczące z armią birmańską. Ponad setka owych PDFów dołączyła do partyzantek etnicznych operujących od siedmiu dekad na pograniczach kraju. Chociaż Tatmadaw ma miażdżącą przewagę liczebną (ok. 400 tysięcy żołnierzy wobec ok. 70 tys. partyzantów i ok. 10 tys. bojowników PDFów), to mimo brutalnych działań nie jest w stanie stłumić tego ogólnonarodowego ruchu oporu. Nieustanne walki powodują pełzającą anarchizację kraju. Pucz miał katastrofalny wpływ na gospodarkę: PKB zmniejszyło się o 18%,  birmański kyat stracił połowę wartości, ponad milion osób w 2021 r. utraciło pracę w przemyśle, budownictwie, turystyce i innych sektorach. Inwestorzy zagraniczni en masse wycofują się z kraju, w tym wielkie korporacje energetyczne, działające tam od wielu lat.. Prawie połowa ludności już znajduje się poniżej progu ubóstwa. Do tego dochodzi upadek służby zdrowia,  zamachy terrorystyczne, fatalizm społeczny i drenaż mózgów. Obie strony – Tatmadaw i ruch oporu – odrzucają jakiekolwiek mediacje, zamierzając walczyć do wyniszczenia przeciwnika. Dopóki ta birmańska wersja „kto kogo” nie zakończy się całkowitym zwycięstwem jednej ze stron, Birma staczać się będzie w otchłań anarchii, coraz bardziej stając się państwem upadłym. W trakcie spotkanie przedstawiona zostanie sytuacja w kraju oraz rozrysowane będą scenariusze na przyszłość.

(Opr. M. Lubina)

Dr hab. Michał Lubina jest adiunktem w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, wcześniej był m.in. dyrektorem Instytutu Sejonga UJ (2016-2017) i profesorem wizytującym na Uniwersytecie Chulalongkorna w Bangkoku (2018). Autor ośmiu książek, w tym A Political Biography of Aung San Suu Kyi (Routledge: New York-London, 2020) i Pani Birmy (PWN, Warszawa, 2015); jego rozprawa habilitacyjna (The Moral Democracy, Scholar Warszawa, 2018) została przetłumaczona na birmański i wydana w Rangunie tuż przed puczem.   

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

we współpracy z

Zakładem Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS

i Oddziałem Warszawskim TPP-Ch

w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej 

Debaty Azjatyckie

zapraszają na spotkanie dyskusyjne on-line:

Chiny ery Xi Jinpinga: aspekty wewnętrzne i zewnętrzne

Zagadnienie przedstawi: Prof. Bogdan Góralczyk

Moderator: Ambasador Krzysztof Szumski  

27 stycznia 2022 (czwartek), w godz. 18.00 - 20.00

Prelekcja odbywa się na stronie Biblioteki www.koszykowa.pl

Pytania można wcześniej zgłaszać do moderatora na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

W trakcie debaty można przesyłać pytania na YouTube.

Spotkanie będzie również dostępne w Archiwum na kanale YouTube Biblioteki ( https://www.youtube.com/playlist?list=PLDZalUEvk-GNaiDClmiFp8fI2x0utg50F)

***

Chiny ery Xi Jinpinga: aspekty wewnętrzne i zewnętrzne

27 stycznia 2022

Chiny pod wodzą nowego asertywnego przywódcy Xi Jinpinga, u władzy od końca 2012 r., ponownie dość gruntownie się zmieniły. Poważne zmiany zaszły tak na tamtejszej scenie wewnętrznej, jak i w zachowaniach na arenie międzynarodowej. Są one na tyle głębokie, a przez stały wzrost wagi i znaczenia ChRL także znaczące (dla całego świata), że Autor, który pod koniec 2018 r. wydał obszerny tom na ten temat, postanowił powrócić do tematyki chińskiej transformacji oraz wzrostu ich znaczenia na arenie globalnej w nowej książce, zatytułowanej "Nowy Długi Marsz". Zajął się w niej trzema podstawowym zagadnieniami: 1. Systemem politycznym i sposobem rządzenia Chinami - tradycyjnie i w "erze Xi Jinpinga"; 2. Zmianą modelu rozwojowego - na nowy, zwany "podwójnym obrotem" (z naciskiem na innowacje, eksplorację kosmosu itd.); 3. Rosnącą rolą Chin na arenie globalnej, z trzema podstawowymi motywami przewodnimi, czyli kwestią Hongkongu, Tajwanu oraz relacji z USA - dotychczasowym hegemonem, gdzie mamy do czynienia ze zderzeniem interesów, zwanym już często Nową Zimną Wojną..

W trakcie spotkania będą prezentowane główne ustalenia płynące z tej pracy, w której narrację doprowadzono do wczesnej jesieni 2021 roku.

(Opr. B. Góralczyk)

Prof. dr hab. Bogdan Góralczyk – jest zatrudniony w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie był też dyrektorem w kadencji 2015-2020. Politolog i sinolog, znany publicysta i były dyplomata, m.in. na Węgrzech oraz w latach 2003-2008 ambasador RP w Tajlandii, na Filipinach i w Związku Mjanma (d. Birma).  Autor wielu książek i publikacji. w kraju i za granicą, na temat Chin i Azji, problemów globalnych oraz Węgier. Ostatnio wydał: Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje (2018), Węgierski syndrom Trianon (2020) oraz Złota Ziemia roni łzy - esej birmański (wyd. II, rozszerzone i uaktualnione 2021), Świat Narodów Zagubionych (wywiad-rzeka, 2021) oraz Nowy Długi Marsz. Chiny ery Xi Jinpinga (2021). 

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego 

zaprasza na wydarzenie online w ramach cyklu

"Debaty międzynarodowe: Rosja"

"Rozmowy Rosja-Zachód: rewizja porządku światowego?"

28.01.2022 r. (piątek) o godz. 18.00

/zmiana daty z 20.01.2022 r./

Właśnie skończyły się rozmowy pomiędzy Rosją a USA, NATO oraz OBWE. W tle eskalacja na granicy z Ukrainą, interwencja w Kazachstanie i żądania gwarancji bezpieczeństwa ze strony Moskwy. Jakie były wyniki rozmów i dokąd mogą one prowadzić? Wkraczamy w nowy porządek międzynarodowy, czy restaurujemy zimną wojnę? O tym dr Agnieszka Bryc z UMK w Toruniu porozmawia z gośćmi: 

• płk dr Robertem Reczkowskim, WNoPiB UMK w Toruniu oraz Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych, Bydgoszcz. Specjalizuje się we współczesnym środowisku bezpieczeństwa międzynarodowego, ewolucji pola walki, a także ich wpływie na bezpieczeństwo RP, rozwój i doskonalenie potencjału Sił Zbrojnych RP;
• dr Tomaszem Pawłuszko, analitykiem bezpieczeństwa międzynarodowego i studiów strategicznych. Amerykanistą, managerem projektów badawczo-rozwojowych, absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktoryzował się w Uniwersytecie Warszawskim. Obecnie związany z Uniwersytetem Opolskim, a wcześniej z Akademią Wojsk Lądowych. Współpracował z Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych RP w projekcie „NUP 2X35” w obszarze geopolityka. Autor raportów, analiz, szkoleń i książek z dziedziny stosunków międzynarodowych, ze szczególnym uwzględnieniem regionu Europy Środkowo-Wschodniej;
• dr Jackiem Raubo, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, specjalista ds. bezpieczeństwa międzynarodowego oraz obronności współczesnych państw. Stały współpracownik oraz analityk portalu http://www.Defence24.pl , wcześniej publikował swoje artykuły publicystyczne m.in. w miesięczniku „Armia” oraz „Polsce Zbrojnej”.

Debata będzie również dostępna na kanale YouTube Biblioteki.

Zapraszamy.

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

oraz

Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne

Katedra Języków i Kultur Afryki UW

Afrykamera

Staromiejski Dom Kultury

zapraszają na debatę online w ramach cyklu "Afryka na Koszykowej"

Z POWROTEM DO AFRYKI? - ZWROT AFRYKAŃSKICH DZIEŁ SZTUKI Z MUZEÓW EUROPEJSKICH

debata odbędzie się w formule on-line

19 stycznia br. w godz. 18.00 - 20.00

Link do debaty: 

https://tinyurl.com/ms5ycufv

Pytania o zwrot afrykańskich dóbr kultury, które zostały przez Europejczyków wywiezione z Afryki w czasach kolonialnych są formułowane od zarania afrykańskich niepodległości, choć w zależności od zmiennej sytuacji geopolitycznej z różną intensywnością. O swoje dzieła sztuki od dziesięcioleci upomina się większość państw afrykańskich. Jako przykład można wymienić Nigerię, która domaga się zwrotów z British Museum oraz z muzeów niemieckich, Egipt żąda zwrotów z Luwru, Senegal i Benin z Muzeum Branly w Paryżu, Etiopia z Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie, Kamerun, Kongo, Namibia z Forum Humboldta w Berlinie, Madagaskar, Mali, Wybrzeże Kości Słoniowej oraz Czad z muzeów francuskich. Lista jest dużo dłuższa, gdyż setki tysięcy obiektów pochodzących z Afryki znajduje się dzisiaj w muzeach europejskich. Szacuje się, że od osiemdziesięciu pięciu do nawet dziewięćdziesięciu procent głównych dzieł sztuki pochodzących z Afryki Subsaharyjskiej znajduje się poza kontynentem, na którym powstały: w posiadaniu Quai Branly jest 70 tys. afrykańskich eksponatów, w British Museum - ponad 200 tys., w Weltmuseum w Wiedniu - 37 tys., w belgijskim Królewskim Muzeum Afryki Środkowej - 180 tys., a w Forum Humboldta - 75 tys. Fakt, że większości przypadków mamy do czynienia z kolekcjonowaniem i wystawianiem zrabowanych eksponatów, budzi słuszne wątpliwości natury moralnej i etycznej. Już w 1978 r. Amadou-Mahtar M’Bow, senegalski polityk, ówczesny dyrektor generalny UNESCO, opowiedział się za koniecznością oddania ograbionym krajom ich dóbr kulturowych, uznając je za integralną część historii i kultury zamieszkujących je ludzi. W listopadzie 2017 roku prezydent Francji, Emmanuel Macron, na Uniwersytecie Ouagadougou w Burkinie Faso, wygłosił przemówienie, w trakcie którego stwierdził, iż „afrykańskie dziedzictwo nie może być zakładnikiem muzeów europejskich”. Jako jedna z konsekwencji złożonej wówczas obietnicy restytucji afrykańskich dzieł sztuki, francuska głowa państwa powołała specjalną komisję, która w 2018 r. opracowała raport, znany od nazwiska jego twórców jako Sarr-Savoy. Senegalski pisarz i francuska historyczka sztuki zaproponowali zawarcie serii bilateralnych porozumień umożliwiających zwroty poszczególnym państwom. Po publikacji raportu Emmanuel Macron ogłosił wolę oddania dwudziestu sześciu najcenniejszych eksponatów zrabowanych przez Francuzów w 1892 r. w ówczesnym Królestwie Dahomeju Republice Beninu, co faktycznie nastąpiło w grudniu 2021 r. Także Wielka Brytania, Niemcy, Austria, Szwecja oraz Holandia, których muzea gromadzą zagrabione dzieła afrykańskiej sztuki próbują znaleźć rozwiązania kłopotliwej i moralnie dwuznacznej sytuacji. Jednym z nich była propozycja rotacyjnego wypożyczania tysiąca najcenniejszych eksponatów na czasowe wystawy organizowane w Benin City w Nigerii, co jednak okazało się rozwiązaniem połowicznym i nie do końca satysfakcjonującym stronę afrykańską. Debata o tym, czy i na jakich zasadach oddawać Afryce jej dzieła sztuki trwa i nie jest to debata pozbawiona kontrowersji oraz polemiki. Pojawiają się sceptyczne głosy mówiące, że symboliczne przemowy polityków nie przekładają się w rzeczywistości na działania inne niż propagandowe, wpisujące się w modną narrację swoistej poprawności politycznej. Czymże jest bowiem wspomniany zwrot 26 eksponatów wobec setek tysięcy wywiezionych dzieł sztuki? Jakie możliwości ekonomiczne i przede wszystkim infrastrukturalne mają muzea afrykańskie, nie licząc kilku nowoczesnych w Senegalu, Beninie i Demokratycznej Republice Konga, aby móc w nich organizować wystawy, bezpiecznie organizować kolekcje i gromadzić zbiory?

Odpowiedzi na sformułowane pytania postarają się poszukać zaproszeni paneliści, wybitni polscy naukowcy i muzealnicy od lat zajmujący się tematyką sztuki afrykańskiej, muzealnictwem oraz polskim i międzynarodowym rynkiem sztuki. Swoimi opiniami i przemyśleniami podzielą się z nami: dr Lucjan Buchalik, dr hab. Jacek Łapott, prof. US (w podwójnej roli panelisty oraz moderatora debaty), dr hab. Anna Styczyńska-Nadolska, prof. UMK, dr Justyna Napiórkowska oraz dr hab. Aneta Pawłowska, prof. UŁ.

Sylwetki panelistów:

dr Lucjan Buchalik jest etnologiem, afrykanistą – twórcą żorskiej kolekcji pozaeuropejskiej (Afryka Zachodnia, Środkowa, Daleki Wschód), od 2003 roku dyrektorem Muzeum Miejskiego w Żorach; studiował etnografię na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego – doktorat (Więzy braterstwa u ludów Dogon i Kurumba, jako wynik wspólnoty losów i kultury) obronił na Wydziale Historycznym UAM w Poznaniu (2008); do Afryki po raz pierwszy wyjechał w 1985 roku – od tego czasu prowadzi badania, głównie w Mali, Burkinie Faso, Beninie, Togo, Ghanie, na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Ugandzie, Gwinei, Kamerunie i Czadzie. W latach 1998–2007 badał pokrewieństwo żartów między ludami Dogonów i Kurumbów. Od 2010 do 2017 roku prowadził badania z zakresu antropologii turystyki wśród Dogonów w Mali i ludu Somba w Beninie i Togo, dotyczące zmian kulturowych zachodzących pod wpływem masowego ruchu turystycznego. Podsumowaniem długoletnich prac terenowych są książki: Kolorowy Sahel (2000), Niewolnicy kobiet czyli pokrewieństwo żartów Dogonów i Kurumba (2009), Dogon ya gali. Dawny świat Dogonów (2011) oraz kilkadziesiąt artykułów w literaturze fachowej.Od 2008 roku współpracuje z Centrum Misji i Ewangelizacji w Dzięgielowie, która organizuje pomoc dla dzieci w Afryce. Uczestniczył w budowie szkoły podstawowej w Pobe-Mengao (Burkina Faso; projekt finansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP, realizowany przez Centrum i warszawskie stowarzyszenie Edukacja dla Pokoju).

dr hab. Jacek Łapott, prof. US z wykształcenia jest etnologiem-afrykanistą. Większość swojego zawodowego życia związał z Muzeum Narodowym w Szczecinie kierując tam przez lata Działem Kultur Pozaeuropejskich. Dzięki jego pasji i zaangażowaniu zbiory z Muzeum, z tego zakresu, należą do największych w Polsce. Był organizatorem i kierownikiem wielu wypraw do Afryki. Zdobył tam olbrzymią wiedzę i doświadczenie. W Afryce przebywał 23 razy odwiedzając dziesiątki grup etnicznych w prawie wszystkich państwach na północ od równika. Pod koniec lat 90. XX wieku skoncentrował się na badaniach dotyczących afrykańskich społeczności refugialnych stojących wobec wyzwań współczesnej rzeczywistości. Poznał wiele grup kwalifikujących się do tego rodzaju określenia, takich jak: Dogonowie z Mali, Kurumba z Burkina Faso, Nuba z Sudanu, Somba z Beninu, Kirdi z Kamerunu, Hadżeraj z Czadu. Aktualnie rozszerza swoje zainteresowania badawcze zarówno na współczesne problemy Afryki jak i na wybrane aspekty kultury tradycyjnej (tradycja oralna). Autor ponad 80 publikacji na tematy afrykańskie, w tym monografii Dogonowie z Mali. Społeczność tradycyjna w procesie zmian (2015) oraz monografii nagrodzonej Nagrodą Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego za najlepszą naukową publikację afrykanistyczną roku Dogonowie z bliska (2019). Jest uczestnikiem licznych konferencji i sesji naukowych.

dr hab. Anna Nadolska-Styczyńska, prof. UMK jest etnologiem i muzealnikiem, emerytowanym pracownikiem naukowym Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, której była wieloletnim kierownikiem. Zainteresowania badawcze: etnologia obszarów pozaeuropejskich, polskie muzealnictwo etnograficzne, historia polskiej etnologii. Od 1988 do 2003 r. prowadziła Dział Kultur Ludowych Krajów Pozaeuropejskich Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. W latach 1989-2008 była wykładowcą Uniwersytetu Łódzkiego, a od roku 2003 była pracownikiem UMK. Autorka licznych wystaw poświęconych kulturom pozaeuropejskim, wielu artykułów z zakresu historii polskiej etnologii pozaeuropejskiej i polskiego muzealnictwa etnograficznego oraz książek: Ludy zamorskich lądów. Etnografia pozaeuropejska a działania popularyzatorskie Ligi Morskiej i Kolonialnej (Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 2005) oraz Pośród zabytków z odległych stron. Muzealnicy a polskie etnograficzne kolekcje pozaeuropejskie (Toruń 2011) Redaktor i współredaktor czterech publikacji zbiorowych z zakresu etnologii.

dr Justyna Napiórkowska jest historyczką sztuki i europeistką. Ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim oraz Università degli Studi di Firenze. Była stypendystką Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu oraz ukończyła program poświęcony sztuce XX wieku na Uniwersytecie Oxfordzkim. Uzyskała tytuł magistra na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego (Stosunki Międzynarodowe) za pracę na temat międzynarodowego rynku sztuki. Tytuł doktora nauk społecznych Uniwersytetu Warszawskiego uzyskała na podstawie rozprawy pt. Międzynarodowy system promocji i obiegu dzieł sztuki-struktura, geografia i mechanizmy (2015). W latach 2010-2015 była dyrektorką artystyczną Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej w Warszawie i Brukseli. Jest autorką Bloga O sztuce (Blog Roku 2010 w dziedzinie kultury, https://osztuce.napiorkowska.pl/). W roku 2015 została Polakiem Roku w dziedzinie Kultury i Nauki w Belgii. W 2016 znalazła się w Złotej Dziesiątce Kobiet Sukcesu Mazowsza.

dr hab. Aneta Pawłowska, prof. UŁ, jest historykiem i historykiem sztuki. Doktorat obroniła w 2000 r., tytuł doktora nauk humanistycznych zdobyła w roku 2014, jest profesorem nadzwyczajnym w Uniwersytecie Łódzkim od 2016 r. Od 2016 r. sprawuje także funkcję Prodziekana ds. Studiów Niestacjonarnych, Podyplomowych i Współpracy z Zagranicą Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego. Od roku 2011 jest wybranym na już na drugą kadencję aktywnym członkiem Zarządu Polskiego Instytutu Studiów Nad Sztuką Świata (http://www.world-art.pl/), którego jest też założycielką. Ponadto prof. Pawłowska pełni funkcje: Eksperta Komisji Europejskiej (od 2016), jest członkiem: sieci naukowej COST (od 2016), Łódzkiego Towarzystwa Naukowego (od 2016; od 2019 Przewodnicząca Wydziału VI Sztuki i Nauk o Sztuce). Od 2015 r. posiada tytuł Rzeczoznawcy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od roku 2017 należy także do grupy naukowo-badawczej Proxectos e Estudos Sobre Patrimonio Cultural = Project and Studies on Cultural Heritage (GI-1907), utworzonej na Universidade de Santiago de Compostela w Hiszpanii. Od 2017 r. jest członkiem „International Visiting Faculty” of Chandigarh University Punjab Indie, zaś od 2018 r. jest „external scientific fellow” (zewnętrzny pracownik naukowy) na Wydziale Historycznym University of West Bohemia, Plzen. Przewodnicząca wspólnej Komisji UŁ ds. stopni naukowych w dyscyplinach nauki o kulturze i religii o sztuce.

Prof. Pawłowska jest również Członkiem Polskiej Rady Wydawniczej Interdyscyplinarnej Serii „Krótkie Wprowadzenie”, którą tworzą eksperci skupieni wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego (od 2016), oraz kolegium redakcyjnego półrocznika Katedry Historii Sztuki UŁ „TECHNE. Seria nowa” i Rady Redakcyjnej rocznika „Art of Orient” (od 2014) r. Prof. Pawłowska jest autorką 6 książek (w tym dwie publikacje były sfinansowane z grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego), redaktorką 6 monografii wieloautorskich. Ponadto ma w dorobku autorstwo ponad 70 artykułów w monografiach i czasopismach (w tym kilkanaście wydanych za granicą w językach angielskim, hiszpańskim, ukraińskim). Zainteresowania naukowe prof. Pawłowskiej dotyczą trzech głównych nurtów badawczych są to: sztuka polska XIX i XX wieku, tradycyjna sztuka i kultura Afryki Południowej oraz audiodeskrypcja dzieł sztuki.

Nagranie transmitowane będzie na stronie internetowej Biblioteki: www.koszykowa.pl , będzie również dostępne na kanale YouTube Biblioteki.

Zapraszamy!