Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne

oraz

Katedra Języków i Kultur Afryki UW

zapraszają na

debatę w cyklu „Afryka na Koszykowej”

 Deheroizacja bohaterów narodowych Afryki. Dyskusja wokół trylogii Mii Couto "Władca piachu" 

 26.03.2025 r. (środa) , godz. 18.00

sala konferencyjna w Gmachu im. St. Kierbedziów w siedzibie Biblioteki (ul Koszykowa 26/28)

W bieżącym miesiącu na półkach polskich księgarń pojawiła się powieść Kobiety z popiołu (przeł. z jęz. portugalskiego Michał Lipszyc, ArtRage, 2025) autorstwa mozambijskiego pisarza Mii Couto. Powieść stanowi „księgę pierwszą” trylogii zatytułowanej Władca piachu (org. port. As Areias do Imperador, 2015-2017), której kanwą jest wielowątkowa opowieść osadzona w realiach schyłku Imperium Gazy, państwa afrykańskiego na południu dzisiejszego Mozambiku powstałego (1824-1895) w wyniku podboju tych ziem ze strony ludów Nguni (okres zwany Mfekane) i pomimo równocześnie postępującej w regionie kolonizacji portugalskiej i brytyjskiej. Ostatnim władcą Gazy był, owiany mroczną legendą, dyktator Ngungunyane. Został pokonany i pojmany przez Portugalczyków dopiero w 1895 r. i wywieziony przez nich na Azory, gdzie zmarł w 1906 r.

Postać afrykańskiego wodza, który przez długie lata walczył przeciwko Portugalczykom, stała się doskonałym materiałem do budowania wizerunku prototypu bohatera narodowego Mozambiku po proklamacji przez ten kraj niepodległości w 1975 r. Postać Ngungunyane uległa ideologicznemu zawłaszczeniu przez rządzących nowopowstałą Ludową Republiką Mozambiku, których legitymacją była także długa zbrojna i zakończona rozejmem walka z kolonialnym panowaniem Portugalii. Postawili oni przed sobą ambitny cel zintegrowania wieloetnicznego i wielojęzycznego społeczeństwa w ramach socjalistycznego państwa narodowego. Potrzebowano figury bohatera, który byłby w stanie symbolizować i jednoczyć kształtujący się naród. Lewicowa analiza dziejów dyktowała wprawdzie potępienie ”feudalnego wstecznictwa” dawnych prekolonialnych tradycyjnych struktur społecznych, ale dla Ngungunyane zrobiono wyjątek przemilczając niewygodne dla kształtowania tego mitu fakty historyczne, w tym osobowość tyrana. Postaramy się wyjaśnić dlaczego właśnie w roku 1985 sprowadzono z pompą prochy Imperatora do stolicy kraju skąd wywieziono go na hańbiącą banicję.

W toku debaty porozmawiamy o powodach potrzeby budowania w Afryce wizerunku bohaterów narodowych, zastanowimy się na czym polegała w Mozambiku ideologiczna mitotwórcza panteonizacja postaci Ngungunyane oraz przyjrzymy się, w jaki sposób i w jakim celu Mia Couto dekonstruuje mit bohatera narodowego, podążając śladami Ungulaniego Ba Ka Khosy, innego znakomitego pisarza mozambickiego tworzącego w języku portugalskim, który również „odbrązowił” już ostatniego władcę Gazy w powieści Ualalapi z 1987 r. O konieczności (?) deheroizacji bohaterów dyskutować będą:

Prof. dr hab. Michał Leśniewski (UW) – historyk, znawca historii Afryki Południowej, autor takich książek, jak, m.in. Zarys dziejów Afryki i Azji, 1869-2000. Historia konfliktów, Warszawa 2000, Wojna burska 1899-1902, Warszawa 2001, Miejsce Południowej Afryki w kształtowaniu koncepcji polityki imperialnej Wielkiej Brytanii 1899-1914, Warszawa 2001, Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869-2005, Warszawa 2006, Afrykanie, Afrykanerzy i Brytyjczycy. Studium wzajemnych relacji 1795-1854, Warszawa 2008, Klip River Affair of 1847, Poznań 2018, Wojna Burow z Zulusami 1837-1840. Epizod z dziejów Zululandu i Natalu w XIX wieku, Warszawa 2020, Jedność z różnorodności. Zbiór studiów nad różnymi aspektami dziejów Afryki, Warszawa 2022, czy najnowszej Między konfliktem a koegzystencją. Natal i Zululand w latach 1824-1856, Warszawa 2024.

Michał Lipszyc – wybitny tłumacz literatur portugalskojęzycznych i afrykańskich, iberysta, autor książek dla dzieci. Z języka portugalskiego przekładał m.in. utwory Fernanda Pessoi, Mii Couto (Lunatyczna kraina, Kraków: Karakter 2010), Valtera Hugo Mãe, Gonçalo M. Tavaresa, Daniela Jonasa i Ondjakiego. Laureat prestiżowych nagród dla tłumaczy. Jest autorem przekładu Władcy piachu, przygotowuje przekład pozostałych dwóch tomów tej trylogii.

dr hab. Wojciech Charchalis, prof. UAM – literaturoznawca i również wybitny tłumacz. Wykładowca w Instytucie Filologii Romańskiej UAM w Poznaniu, znawca literatur afrykańskich pisanych w języku portugalskim. Jest autorem książki Między luzotropikalizmem a luzofonią. Polityczne uwarunkowania przemian w literaturach afrykańskich języka portugalskiego (2017). Tłumaczy z języka portugalskiego (Fernando Pessoa, José Saramago, Clarice Lispector, António Lobo Antunes), hiszpańskiego (Javier Marías, Miguel Cervantes, Mario Vargas Llosa) i angielskiego.|


Wirtualnie i zdalnie przyłączy się sam Autor – Mia Couto, z którym wywiad udostępniony będzie na stronie www.koszykowa.pl w zakładce anonsu tej debaty.

Debatę poprowadzą: dr. hab Renata Díaz-Szmidt z UW oraz dr Eugeniusz Rzewuski.

Zapraszamy! 

Biblioteka Publiczna miasta stołecznego Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na inauguracyjne spotkanie cyklu: „Europa i Unia Europejska” na temat Europy wobec Trumpa i Niemców po wyborach.

W środę, 5 marca o godzinie 18 w Sali konferencyjnej Gmachu imienia St. Kierbedziów w Bibliotece na Koszykowej odbędzie się spotkanie z dr Krzysztofem Rakiem, analitykiem Instytutu Zachodniego, byłym dyrektorem Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej i autorem książek o historii dyplomacji „Piłsudski między Hitlerem a Stalinem”, „Piekielni Sąsiedzi. Jak Rosja i Niemcy dogadywały się kosztem Polski”. Tematem rozmowy, którą poprowadzi red. Antoni Opaliński, będzie reakcja krajów europejskich na nową politykę amerykańską oraz sytuacja w Niemczech po wyborach parlamentarnych.

Ostatnie deklaracje nowego prezydenta USA i czołowych przedstawicieli amerykańskiej administracji otworzyły dyskusję na temat przyszłości relacji transatlantyckich. Jaki będzie skutek wezwań do większej odpowiedzialności starego kontynentu za własne bezpieczeństwo? Czy kraje europejskie wyślą wojska na Ukrainę? Czy można się spodziewać wspólnych inicjatyw krajów UE na rzecz obronności czy raczej nowego „koncertu mocarstw”?  Jak będzie wyglądać przyszłość NATO? Porozmawiamy również o wynikach wyborów w Niemczech i o perspektywach niemieckiej polityki pod rządami prawdopodobnego nowego kanclerza Friedricha Merza.

Serdecznie zapraszamy do udziału w dyskusji!

Partnerem wydarzenia jest pismo i portal Teologia Polityczna.

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na kolejne spotkanie z cyklu Debaty międzynarodowe: Rosja, pt. "Kto jest potęgą pancerną?". W poniedziałek 3 marca 2025 r. o godzinie 18:00 w Sali konferencyjnej Gmachu im. St. Kierbedziów gościem red. Witolda Jurasza będzie ekspert ds. wojskowych oraz dziennikarz Rzeczpospolitej Maciej Miłosz.

Tematem rozmowy będzie stan polskich sił zbrojnych oraz próba znalezienia odpowiedzi, na jakim etapie są poszczególne projekty inwestycyjne. Czy Polska naprawdę wyrasta na pancerną potęgę? Czy polska obrona przeciwlotnicza byłaby w stanie obronić chociażby kluczowe lotniska wojskowe? Czy lotnictwo nie jest, aby zbyt małe, by w razie wojny stawić czoło agresorowi? I czy najbardziej zaniedbana nie jest Marynarka Wojenna? Witold Jurasz i Maciej Miłosz będą się też zastanawiać, czy niektóre zamówienia - np. śmigłowców bojowych albo artylerii rakietowej, nie są zbyt duże.

Tematem rozmowy będzie też kondycja polskiego przemysłu zbrojeniowego oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy powinniśmy kupować broń, tak jak do tej pory, niemal wyłącznie w USA i Korei Południowej, czy może również w Europie?

Zapraszamy do udziału w dyskusji!

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na kolejną odsłonę cyklu Debat międzynarodowych: Rosja, jak zwykle w każdy pierwszy czwartek miesiąca, tj. 6 lutego o godz. 18h.  Red. Witold Jurasz będzie rozmawiał z prof. Bogdanem Góralczykiem o relacjach rosyjsko-chińskich i chińsko-amerykańskich. Bogdan Góralczyk jest stałym komentatorem TVN24 Biznes i Świat. Publikuje m.in. na portalach obserwatorfinansowy.pl, wp.pl oraz nowakonfederacja.pl

Czy Pekin dąży do zajęcia Tajwanu i zwarcia ze Stanami Zjednoczonymi, czy może przeciwnie - chce uniknąć konfliktu? Czy dla Chin Rosja jest sojusznikiem, młodszym partnerem, czy może państwem bez większego znaczenia? Czy Rosja może pewnego dnia sprzymierzyć się z USA przeciw Chinom? Te i wiele innych pytań padnie podczas dyskusji na żywo.

Serdecznie zapraszamy!

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na spotkanie w sali konferencyjnej w gmachu im. St. Kierbedziów.

Debaty na Koszykowej: Jak się mają azjatyckie demokracje?

2 stycznia 2025 roku (czwartek) o godzinie 18.00. 

Gościem red. Witolda Jurasz będzie prof. Piotr Ostaszewski, w latach 2017 - 2024 ambasador RP w Korei Południowej.

Czy klęska prezydenta Korei Południowej, który próbował bez powodzenia wprowadzić stan wyjątkowy jest dowodem na siłę koreańskiej demokracji? Czemu Yoon Suk-yeol usiłując wprowadzić stan wyjątkowy chciał powrotu do dyktatury. Jak wyglądała koreańska droga do demokracji? Czy w przeszłości Korea Południowa była państwem miękkiego autorytaryzmu czy też bezwzględną, brutalną dyktaturą wojskową? Czy azjatyckie demokracje są demokracjami w naszym europejskim tego słowa rozumienia. Na powyższe pytania odpowie prof. Piotr Ostaszewski, w latach 2017 - 2024 ambasador RP w Korei Południowej.

Transmisja na kanale YouTube Biblioteki na Koszykowej.

Zapraszamy!

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na kolejne - w ramach cyklu Debat międzynarodowych - spotkanie poświęcone "Ameryce i światu Donalda Trumpa", w najbliższy czwartek 14 listopada o godz. 18.00 w sali konferencyjnej na I poziomie Plomby. Gościem panelu Michała Żakowskiego będzie Dariusz Rosiak, dziennikarz radiowy i prasowy, reportażysta, twórca i główny prowadzący Raportu o stanie świata, dziennikarz Roku 2020 w konkursie Grand Press, nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” 2016. 

Amerykanie wybrali Donalda Trumpa na 47. prezydenta Stanów Zjednoczonych. Dlaczego pokazali czerwoną kartkę Demokratom i ich kandydatce Kamali Harris? Co zmieniło się w społeczeństwie amerykańskim od 2008 roku – od czasu kryzysu i pierwszego czarnoskórego prezydenta Baracka Obamy?

Czy rzeczywiście Donlad Trump przeprowadzi – jak sam mówi – największą deportację milionów imigrantów?  

Czy Ameryka stanie się państwem skupionym wyłącznie na sobie, na swoich problemach?

Pytań o rolę Waszyngtonu pod wodzą Donalda Trumpa jest bardzo wiele. Obiecywał, że zakończy wojnę Rosji z Ukrainą w ciągu trzech dni. Czy będzie umiał wpłynąć na Izrael i jego wojny z Hamasem w Strefie Gazy i Hezbollahem w Libanie?

I wreszcie Chiny. Wojna handlowa trwa od poprzedniej kadencji Trumpa. Joe Biden szedł tą samą drogą.

Dlaczego świat przyjął wybór Amerykanów z dużym dystansem?

Zapraszamy do dyskusji!

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na kolejną odsłonę w cyklu Debat międzynarodowych: Rosja w formule on-line w czwartek 5 grudnia o godz. 18h. O tym: jak miewa się rosyjska gospodarka - czy grozi jej przegrzanie, zapaść, czy może wręcz przeciwnie kwitnie dzięki wojnie; Czy Rosjanie ekonomicznie są w stanie wytrzymać jeszcze kilka lat wojny? Czy sankcje nałożone na Rosję działają, czy może okazały się porażką. Jakie znaczenie dla rosyjskiej gospodarki mają ceny gazu i ropy naftowej? W rozmowie z red. Witoldem Juraszem na te i inne zagadnienia wypowie się dr Jerzy Rutkowski, wykładowca akademicki oraz publicysta serwisu NPB: Obserwator Finansowy, a w przeszłości m.in. wiceprezes Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych oraz kierownik wydziału ekonomicznego Ambasady RP w Rosji.

Zapraszamy na kolejną debatę z cyklu Debat międzynarodowych: Izrael: "Historia i polsko-izraelski spór dyplomatyczny", 21 listopada 2024 r., w czwartek o godzinie 18.00 on-line. Prof. Joanna Dyduch opowie o konflikcie napędzanym odmiennymi interpretacjami historii, zwłaszcza II wojny światowej. Czy można też pójść dalej i przekuć historię, także tę nowszą, w broń? Rozmowę poprowadzi Jarosław Kociszewski, redaktor naczelny http://new.org.pl

Często słyszymy, że wspólna historia powinna łączyć Polskę i Izrael. A może to już tylko komunał? Prof. Joanna Dyduch z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie przekonuje, że narodowa pamięć historyczna określa politykę zagraniczną opartą na ideologii, a zatem także jej strategię, potencjalnie prowadząc do konfliktów. Przykładem takiego konfliktu, jej zdaniem, są właśnie relacje polsko-izraelskie.

Debata dostępna będzie na kanale Youtube i na stronie http://koszykowa.pl

Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego zaprasza na spotkanie on-line w ramach cyklu Debaty międzynarodowe: Rosja, pt.

"Co oznacza taki wynik wyborów prezydenckich w relacjach USA i Rosji?"

dnia 7 listopada 2024 roku (czwartek) o godzinie 18.00 wysłuchamy debaty on-line red. Witolda Jurasza, którego gościem będzie Beata Górka - Winter, analityk, wykładowca na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, wieloletni koordynator programu “Bezpieczeństwo międzynarodowe” w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Autorka licznych publikacji na temat polityki bezpieczeństwa.

Podczas spotkania eksperci będą rozmawiali o tym: co może oznaczać taki, a nie inny wynik wyborów prezydenckich w USA? Jak nowa prezydentura wpłynie na nasze bezpieczeństwo, co oznacza dla wojny w Ukrainie i czego możemy spodziewać się w relacjach USA i Rosji?

Zapraszamy!

Europa i Ameryka po wyborach -zapraszamy na spotkanie on-line z cyklu "Debaty Międzynarodowe: Unia Europejska" dnia 6 listopada 2024 r. o 18:00.

Dobiegła końca walka wyborcza w USA. Niezależnie od tego kto ostatecznie wygra w wyścigu o Biały Dom, przed kolejną ekipą rządzącą Ameryką staną bardzo poważne wyzwania zarówno w polityce wewnętrznej jak i międzynarodowej. Jak w tej perspektywie mogą kształtować się relacje atlantyckie? Potencjalnych obszarów spornych jest wiele. Kwestie protekcjonizmu i barier celnych, spory o to kto ma płacić za politykę obronną, pytania o strategię wobec mocarstwowych aspiracji Chin, wreszcie - w wypadku wygranej Donalda Trumpa - różnice ideowe między zapleczem prezydenta a liberalnymi elitami Europy. A wszystko to w świecie, gdzie polityczna i gospodarcza pozycja tzw. zachodu jest podważana przez wzrastającą rolę globalnego południa.

O tych sprawach Antoni Opaliński będzie rozmawiał z dr. Krzysztofem Winklerem, politologiem związanym m.in. z Warsaw Enterprise Institute, znawcą polityki świata anglosaskiego i współczesnych doktryn geopolitycznych.

Serdecznie zapraszamy!